Cola gezonder dan Havermelk?! 🤯
De eeuwige strijd tegen havermelk vanuit sommige 'experts' laaide deze week weer op.. Cola zou namelijk gezonder zijn dan havermelk. Wat is daar van waar?
Je ontvangt deze nieuwsbrief misschien onverwachts, aangezien het een tijdje stil is geweest.
De afgelopen maand was behoorlijk druk vanwege een ✨nieuw project✨ (ik vertel je er snel meer over), waardoor het versturen van de nieuwsbrief er even niet van kwam. Maar daar ben ik weer!
Ik zit helemaal in het voedingsalgoritme op social media, waardoor ik vrijwel alle populaire berichten te zien krijg. Onlangs stuitte ik op een bericht met een behoorlijk gedurfde bewering:
In de volksmond wordt het overigens vaak havermelk genoemd, maar door strikte wetgeving staat op de verpakking altijd 'haverdrink' vermeld.
Glycemische index
De bericht zoomt vooral in op de glycemische index, wat is dat eigenlijk?
De glycemische index (GI) meet hoe snel koolhydraten uit voeding in het bloed worden opgenomen. Voedingsmiddelen met een lage GI worden langzamer opgenomen, wat leidt tot stabielere bloedsuikers en minder schommelingen.
De GI-waarden zijn als volgt ingedeeld: onder de 55 is laag, tussen 55 en 70 is gemiddeld, en boven de 70 is hoog. Glucose (druivensuiker) heeft een GI van 100.
Persoonlijk ben ik kritisch over het gebruik van de GI. Dit komt omdat de GI van een enkel product niet altijd veelzeggend is. Maaltijden bestaan doorgaans uit een combinatie van verschillende voedingsmiddelen.
Zo heeft witte rijst een hoge GI, maar als je een maaltijd eet met witte rijst, groenten (vezels), noten (vetten) en vlees, vis of een vegetarische eiwitbron, dan blijft het voedsel langer in de maag. Dit zorgt ervoor dat de koolhydraten geleidelijker in het bloed komen, wat leidt tot een minder snelle stijging van de bloedsuikerspiegel.
Is Cola gezonder dan Havermelk?
Het bericht over havermelk en cola bevat verschillende fouten:
Maltsuiker in havermelk: De bewering dat havermelk maltsuiker (maltose) bevat is onjuist. Havermelk bevat geen toegevoegde maltose; maltose ontstaat door de omzetting van andere stoffen (zetmeel) in havermelk. Op de ingrediëntenlijst van havermelk zie je daarom ook geen maltose vermeld staan.
Gebruik van GI als basis: De claim dat cola gezonder is dan havermelk, is uitsluitend gebaseerd op de GI van maltose. Dit is een beperkte en misleidende benadering.
Suikergehalte: Cola bevat ongeveer 10,6 gram suiker per 100 ml, terwijl havermelk varieert tussen 0 en 3,5 gram suiker per 100 ml.
Impact op het gebit: Cola bevat zuren die schadelijk zijn voor het gebit, een eigenschap die havermelk (gelukkig) mist.
Glycemische lading: Cola heeft een hogere glycemische lading vanwege de grotere portiegrootte. Een glas cola bevat al snel 26 gram suiker.
Overige macronutriënten in havermelk: Havermelk bevat naast koolhydraten ook eiwitten, vetten en vezels, factoren die niet zijn meegenomen in het bericht.
Invloed van samenstelling op GI: De combinatie van vetten, eiwitten en vezels in een product kan de GI verlagen, omdat het voedsel langer in de maag blijft en koolhydraten geleidelijker in het bloed komen.
Vitaminen: Havermelk is een bron van (toegevoegde) vitamines (B12, B2, D) en mineralen (calcium, jodium) terwijl cola nauwelijks voedingsstoffen bevat.
Het klopt dat maltose een GI van 105 heeft, wat betekent dat pure maltose ervoor dat je bloedsuikerspiegel sneller stijgt dan glucose. Dit maakt het overigens een uitermate geschikt ingrediënt voor een (iso- of hypertone) sportdrank voor duursporters. Hardlopers willen namelijk tijdens een marathon zo snel mogelijk hun koolhydraten aanvullen.
Je kunt de maltose die ontstaat door omzetting van zetmeel niet vergelijken met pure maltose, omdat havermelk ook nog andere macronutriënten bevat die de GI verlaagt. Iets wat voor het gemak even wordt weggelaten door de verspreider van dit bericht. Overigens is het ook de vraag hoeveel zetmeel uit havermelk wordt omgezet in maltose.
Maltose komt inderdaad van nature voor in verschillende voedingsmiddelen. Bijvoorbeeld in zoete aardappelen, waar het in aanzienlijke hoeveelheden aanwezig kan zijn. Maar ook vind je maltose in andere granen dan haver. Bovendien is maltose aanwezig in bepaalde vruchten, zoals perziken en peren, zij het in kleinere hoeveelheden.
‘COLA GEZONDER DAN PERZIK!’ 😜
Conclusie
Het bericht is onjuist en misleidend omdat het slechts focust op één aspect van een product, namelijk de koolhydraten. Deze benadering is niet representatief omdat havermelk veel meer bevat dan enkel koolhydraten en kan leiden tot een verkeerde interpretatie, zoals in dit bericht.
Overigens wordt ook koolzaadolie, een plantaardige olie, aangehaald om te beweren dat havermelk zo ‘ongezond’ zou zijn. Er is een enorme hetze gaande tegen plantaardige oliën (vanwege de omega 6). De tegenstanders beweren dat het ontstekingen zou bevorderen, waar overigens geen (sterk) bewijs voor is 😉
Dit kan duiden op een gebrek aan kennis of een doelbewuste poging om mensen onjuist te informeren ter ondersteuning van een bepaald standpunt. Of het kan een combinatie van beide zijn.
Havermelk
Havermelk is geen volwaardige vervanger voor koemelk, vooral omdat het minder eiwitten bevat. Persoonlijk ben ik geen groot fan van havermelk, aangezien het weinig toevoegt en relatief duur is. Betere alternatieven voor koemelk zijn bijvoorbeeld ongezoete soja- of erwtenmelk, hoewel de smaak van erwtenmelk in koffie even wennen kan zijn.
Toch is havermelk een duurzamere keuze dan koemelk, wat een reden kan zijn voor mensen om het te drinken. Let wel op bij gezoete of gearomatiseerde varianten, deze bevatten vaak extra suiker, additieven en vetten. Daarom is het beter om, indien mogelijk, voor ongezoete varianten te kiezen.
Als ik een aanbeveling moet doen voor havermelk, dan zou mijn favoriet zijn:
Tot de volgende! 👋🏻
Gezonde groet,
Leroy